Het duurt even, maar dan heb je ook wat!
Als eerste Senior-Restaurator van schilderijen mag ik het Keurmerk gaan voeren van het nieuwe onafhankelijke Restauratoren Register. Let wel: dit keurmerk geldt voor 5 jaar. Daarna dien ik dit keurmerk opnieuw te ‘verdienen’. Niet door de registratieprocedure helemaal opnieuw te moeten doen. Maar wel door binnen die 5 jaar een vastgesteld aantal punten te behalen waarmee ik voor een volgend lustrum dat keurmerk mag voeren. De punten kunnen worden behaald door het volgen van lezingen, symposia, NCE-modules of workshops waarmee ik laat zien dat ik mijn vakkennis op peil heb gehouden. De NCE-modules zijn nog in ontwikkeling. Vanaf het moment dat deze in werking treden en concreet worden aangeboden, treedt ook de 5-jaar regeling in werking voor prolongatie van het RR-keurmerk.
Ja, het heeft even geduurd. Dit had tweeërlei oorzaken. De eerste was gelegen in de opstartfase van dit (op)nieuw ontwikkelde register. Het specifieke en ingewikkelde karakter van de verschillende disciplines binnen de restauratie van roerend erfgoed vroeg extra nauwkeurige aandacht. Met name voor de keurende instanties vergde het een nieuw soort voorbereiding op een nieuwe ‘tak van sport’. De tweede oorzaak kwam simpelweg door de coronacrisis. Na enkele malen uitstel van steeds opnieuw geprikte data voor het slotgesprek van de keuringsprocedure, is uiteindelijk gekozen voor een onlinegesprek via Teams.
Eigenlijk was er nog een derde hobbel in het spel, namelijk het feit dat ik een restaurator ben die in de zogenaamde Overgangsregeling valt. De eerste goedgekeurde RR-restaurator, Jazzy de Groot, kon meteen beginnen met het laten zien van een UvA diploma Restauratiekunde. Ik heb zulks niet. Ik heb het vak puur op de werkvloer geleerd, van vader op zoon, van restauratoren in het veld, en door het volgen van diverse beroepsinhoudelijke bijeenkomsten. Ok, ik heb er zo’n 43 jaar opzitten en zie mijzelf als een door en door ervaren restaurator van schilderijen met de extra vaardigheid om alles wat ik heb geleerd goed over te kunnen dragen op de jongere generaties. Daarom ook de ‘titel’ Senior-Restaurator. Maar keiharde ‘bewijzen’ hiervoor zijn lastig aan te tonen aan een examinerende instantie. Het is bijna alsof je je rijbewijs krijgt door aan te tonen dat je theorie-examen goed hebt behaald. Examinatoren zouden bij wijze van spreken minstens een paar weken over je schouder moeten meekijken terwijl je restauraties uitvoert, inclusief een team van leerlingen om je heen. Dit is onuitvoerbaar, laat staan betaalbaar. Het is dus zaak dat de criteria voor toetsing van een (senior) restaurator zonder officiële goedgekeurde opleiding dusdanig zorgvuldig zijn uitgedacht dat een toetsende instelling middels een uitgebreid carrièreverslag, enkele heldere restauratierapporten en een face-to-face slotgesprek toch de overtuiging krijgt dat ze te doen heeft met een vakkundige en ervaren restaurator. Kennelijk heb ik dat goed kunnen overbrengen.
Was het veel werk? Ja en nee. Ja, omdat ik moest graven in de kelders van mijn (computer) geheugen en uit de honderden – zelfs duizenden – offertes en rapporten een 3-tal moest kiezen om in te leveren. Ja, omdat ik in de telefoon moest klimmen om, links en rechts, en van vroeger en van later, (soms al gepensioneerde) collegae te verzoeken om hun referentie. Ook het overzichtelijk en beknopter samenstellen van de duizenden foto’s en honderden filmpjes die ik in mijn bibliotheek heb, vergde best wat tijd en energie. Nee, omdat ik met een gerust hart kon en wilde vertellen over alles wat ik geleerd heb in mijn vak, inclusief het besef dat een restaurator nooit is uitgeleerd. Nee, omdat ik ruim kon aantonen wat ik had bijgedragen – en nog steeds bijdraag – aan mijn beroep met functies, workshops en andere activiteiten.
Zowel de vertegenwoordiger van het keuringsbureau als de beoordelende senior-restaurator voor mijn discipline waren alleszins geruststellend en supporting. Na goedkeuring voor mijn schriftelijke ‘huiswerk’ was er tenslotte het eindgesprek, dat ongeveer een uur á 5 kwartier heeft geduurd. Enkele kritische vragen werden gesteld over het waarom van gebruikte technieken of materialen, als ook over mijn kijk op ethische zaken in de restauratie. En ook op welke wijze ik mijn kennis heb overgedragen aan opvolgers en hoe ik dat nog steeds doe. Het was een relaxte ontmoeting met een ‘onbekende’ fellow collega en een getuige/begeleider van het keurende bureau namens de ERM.
Het is waar, dit vernieuwde en absoluut professioneler opgezette Restauratoren Register is nog maar net ‘in de lucht’. En mede omdat er een langdurig, ingewikkeld, soms onstuimig en daarmee al met al een verwarrend en weinig vertrouwenwekkend verleden aan hangt, loopt het nog niet storm met aanmeldingen. Ik zeg jullie, klaar met dit verleden! Weg ermee! What happened has happened! We staan op de drempel van het derde decennium van de 21ste eeuw en laten we met opgeheven hoofd vooruitkijken. Het vak restauratie is definitief uit de spelonken van geheimzinnigheid gekropen. Laat nu het volle licht erop schijnen. Wees openhartig en durf je te laten zien, als een van de vaklieden die in gezamenlijkheid met mede vaklieden ons cultureel erfgoed een zo lang mogelijke en stralende toekomst gunnen. Ik zeg, aarzel niet langer, heb vertrouwen in jezelf. Ga ervoor, meld je aan!
Erick Douwes
Seniorrestaurator
Harmelen, mei 2020
We hebben zojuist een extra nieuwsbrief aan onze leden verstuurd. Deze kan online gelezen worden.
Bij Vakfederatie Rietdekkers te Nijkerk vond 20 februari de workshop ‘Ambities, doelen en grenzen’ plaats; één van de workshops ter versterking van het ondernemerschap van kwaliteitsbewuste ondernemers in het cultureel erfgoed. Een leergang die deelnemers uit het cultureel erfgoed door middel van een aantal workshops bewust maakt van hun ondernemerschap als vakman en -vrouw.
Bijblijven is nodig, zowel in het vak zelf, als in het zijn van ondernemer. Niet alleen om aan de eisen en wensen van de klant te voldoen, maar ook voor jezelf. ERM verzorgt daarom in de eerste helft van 2020 enkele workshops.
Vakmensen uit diverse disciplines zijn deze middag en avond meegenomen in alle facetten van persoonlijke ambities, bedrijfsambities en de toegevoegde waarde van je bedrijf en jou als persoon voor de klant of opdrachtgever. Voor iedereen een waardevolle manier van nadenken over jezelf die je bewust maakt van wat je doet en de waarde daarvan. Jazzy de Groot van De Groot Schilderijenrestauratie inspireerde de deelnemers met haar visie en mening.
Vanwege de informele opzet van deze workshop en de aanwezigheid van diverse disciplines wist men ook van elkaar te leren, vragen te stellen en tips en adviezen te geven. Een geslaagde eerste workshop!
Op 12 en 26 maart as zal deze workshop worden gehouden in resp. Drachten en in Eindhoven.
In mei en juni zal de workshop ‘Contacten met Opdrachtgevers’ worden georganiseerd.
Geïnteresseerden kunnen zich aanmelden via de website https://www.stichtingerm.nl/nieuws/ondernemerschap-ter-ondersteuning-van-vakmanschap
Op vrijdagmiddag 17 januari jl. was het weer zover, de nieuwjaarsborrel van ARA. Een moment om elkaar weer te zien en een goed en voorspoedig nieuw jaar in te luiden. Deze keer vond de bijeenkomst plaats in het atelier van Gregor lijsten te Spankeren.
Omdat ARA leden heeft door heel Nederland was de nieuwjaarsborrel dit jaar gesitueerd in het oosten van het land, in het schilderachtige plaatsje Spankeren. Dit keer wat minder makkelijk te bereiken met het openbaar vervoer maar wederom een zeer speciale locatie. Anna, Kim en Marcel zijn het hart van dit bijzondere bedrijf dat naast het maken van nieuwe lijsten, ook oude lijsten restaureert.
Na de toost op het nieuwe jaar door de voorzitter van ARA, Erick Douwes, vertelde Marcel over de geschiedenis van het bedrijf, specialismen en werkzaamheden.
Daarna werd er een tour gegeven door de werkplaats, de prachtige toonkamers en de enorme opslag waar een schat aan mallen van de meest prachtige oude ornamenten lag ten toon gespreid.
Het was gezellig druk en een flink aantal ARA leden hadden de moeite genomen om van soms ver (Friesland, Brabant) naar Spankeren te komen. Er was een drankje en een hapje maar vooral veel collegialiteit en hartelijke begroetingen van collega’s die elkaar soms al weer een tijd niet gezien of gesproken hadden. Er werd veel kennis, tips en informatie uitgewisseld tussen de verschillende restauratoren. Ook werden de workshops van het afgelopen jaar geëvalueerd en zeer positief bevonden, bijvoorbeeld de Masterclass re-lining en de workshop van Cremonesi. Ook werd er vooruit gekeken naar de volgende: lezing en workshop Gereedschapsonderhoud die 2 en 3 maart as. zal plaatsvinden.
Rond 18:00 uur ging iedereen weer langzaamaan huiswaarts. Het was een zeer geslaagd samen zijn met fijne collega’s en een tip voor de mensen die er dit jaar niet bij waren, volgend jaar is er weer een nieuwjaarsborrel, mis hem niet! De ARA bedankt het team van Gregor lijsten voor hun gastvrijheid en alle leden die aanwezig waren voor hun komst. Een heel mooi 2020 toegewenst,
namens het bestuur van ARA
Deze activiteit was november 2019 uitgesteld en wordt nu alsnog uitgevoerd.
Door Dolf Strijkers en Jo Smits i.s.m de Art Restorers Association Nederland
Avondlezing Vlijmscherp gereedschap
Datum: 2 maart 2020
Tijd: 19:00 – 21:00
Adres: Haydnstraat 260 Tilburg
Prijs voor ARA-leden: Gratis
Prijs voor niet ARA-leden: €10,- contant bij aanvang van de lezing.
Informatie
Goed gereedschap is het halve werk, maar goed gereedschap moet ook goed onderhouden worden. Het onderhoudt van gereedschap is een dagelijkse noodzaak voor sprekers Dolf Strijkers en Jo Smits die als restaurators van muziekinstrumenten vlijmscherp materiaal vereisen. In deze avondlezing zal de theorie van goed gereedschap onderhoud van o.a. schaven en beitels worden behandeld ter voorbereiding van de workshop Vlijmscherp gereedschap op 25 november.
We zullen de volgende onderwerpen aandoen:
• Slijpen, wetten, polijsten
• Japanse en Westerse werkwijze
• Wetstenen (synthetische en natuurlijke)
Alleen de lezing volgen? Dit kan ook! ARA-Nederland biedt de lezing vlijmscherp gereedschap gratis aan voor zijn leden.
Vragen en aanmelden:
Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.
Let op:
Maximaal 40 deelnemers voor de lezing.
Workshop Vlijmscherp gereedschap
Datum: 3 maart 2020
Tijd: 9:30 – 16:00
Adres: Haydnstraat 260 Tilburg
Prijs: €150,- (excl. Btw)
Informatie
De workshop Vlijmscherp gereedschap richt zich op mensen die in hun restauratiewerk te maken hebben met snijdende gereedschappen. In de workshop zal worden ingegaan op gereedschap zoals beitels en schaven die geslepen moeten worden om in conditie te blijven. Scherp gereedschap is namelijk het halve werk!
De cursus zal worden gegeven door Dolf Strijkers, die in zijn 12 jaar ervaring als meubelmaker/vioolbouwer zich heeft gespecialiseerd in het scherp zetten van gereedschap. Naast de westerse technieken heeft Dolf zich ook verdiept in de oosterse technieken van het afstellen. Beide culturen past hij in de praktijk gecombineerd toe.
Wat gaan we doen?
Na een inleiding van Dolf Strijkers zal het praktijkgedeelte van de workshop starten.
Op deze dag zal de schaaf in het middelpunt staan en zullen de volgende handelingen worden behandeld:
• Het vlakken van de zool van het schaafijzer.
• Het op goede wijze slijpen en scherp maken van de schaafbeitel.
• Het maken van een wetplank om snijgereedschap extra scherp te kunnen zetten.
Aangezien onderhoud behoud is, dient u uw eigen schaaf mee te nemen naar de workshop. Neem voor de zekerheid meerdere schaven of steekbeitels mee. Mocht er tijd over zijn kunnen de technieken nog een keer worden herhaald. Oefening baart kunst!
Vragen:
Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.
Aanmelden:
formulier
Let op, er kunnen maximaal 10 deelnemers meedoen per workshop. De plaatsen zijn dus beperkt! Bij meer aanvragen komt u op de wachtlijst te staan en wordt er bij genoeg aanvragen in het nieuwe jaar een extra cursusdag georganiseerd.
