Een aantal universiteiten biedt online cursussen aan waarvan een deel zelfs gratis te volgen is. Tegen een kleine vergoeding van ca. €50,- kan er zelfs vaak een prestatie certificaat worden verkregen voor het volgen van de cursus. Veel van deze cursussen zijn samengebundeld door edX, een platform voor onderwijs en leren, dat is opgericht door Harvard en MIT.
Het is soms flink zoeken voordat je interessante cursussen e.d. voor restauratoren tegenkomt, maar het is een goede en goedkope manier voor bijscholing en vooral van verbreding van de bij ons van huis uit al aanwezige ruime vakkennis! Hieronder een kleine opsomming van online educatie waar het bij ons al van ging kriebelen… Struin er vooral ook zelf doorheen, want er valt een hoop te snuffelen! deelname
Harvard X – Tangible Things: Discovering History Through Artworks, Artifacts, Scientific Specimens, and the Stuff Around You
Gain an understanding of history, museum studies, and curation by looking at, organizing, and interpreting art, artifacts, scientific curiosities, and the stuff of everyday life.
UC3MX – European Paintings: From Leonardo to Rembrandt to Goya
Uncover the meaning behind the art of the great painters from 1400 to 1800
The university of Newcastle Australia – Drawing Nature, Science and Culture: Natural History Illustration 101
Learn how to see and draw nature like an illustrator. Build observational and visual interpretation skills in an interactive and enjoyable way.
Israel X – Art and Design in the Digital Age
Explore and discover how art changes technology and how technology changes art.
Israel X - The bible in Light of the Ancient Near East
This course is an introduction to the Bible, set against the background of the rich Archaeological findings from the Ancient Near East.
Harvard X – Een serie aan cursussen omtrent “The Book”:
The Book: Print and Manuscript in Western Europe, Asia and the Middle East (1450-1650)
The Book: Scrolls in the Age of the Book
The Book: Monasteries, Schools and Notaries, Part 2: Introduction tot he Transitional Gothic Script.
The Book: Making and Meaning in the Medieval Manuscript
Veel universiteiten, bibliotheken en grote museale instellingen hebben abonnementen op academisch gerichte databanken. Helaas is het voor de kleine ondernemers onder ons soms lastig om bij wetenschappelijke artikelen te komen. Gelukkig worden de databanken steeds toegankelijker zonder dat een betaald abonnement moet worden genomen. Hieronder een aantal voorbeelden.
JSTOR
JSTOR is een online databank voor artikelen uit academische tijdschriften, boeken en primaire bronnen. Waar een deel niet zomaar is te downloaden omdat hier een lidmaatschap aan vast zit, biedt JSTOR de mogelijkheid om na het aanmaken van een account 6 artikelen gratis te lezen. Heel handig als je weet wat je zoekt!
ACADEMIA
Net als JSTOR heeft Academia.edu een groot assortiment aan academische onderzoekartikelen. Een verschil is echter dat de database van Academia is ontstaan doordat de site aan onderzoekers een platform biedt waarop zij hun onderzoek kunnen delen. Met een account kun je hierdoor veel van de artikelen gratis worden downloaden Wie wil kan zelfs de functie aanklikken om artikelen of een bepaalde onderwerpen via de e-mail voorgesteld te krijgen.
Getty Publications Virtual Library
The Getty biedt op haar Virtual Library een geweldige hoeveelheid aan literatuur voor de conservator/restaurator digitaal gratis aan. Boeken over specifieke kunstenaars of stijlen, handleidingen voor de conservator/restaurator van verscheidene specialisaties, artikelen en samenbundelde werken van uitgevoerde onderzoeken kunnen gewoon worden gedownload. Een aanrader om je eigen bibliotheek te uit te breiden!
Conservation wiki
Gesponsord door het Institute for Conservation is er door verscheiden specialistische groepen in Amerika een heuse ‘wikipedia’ voor conservatie opgezet. D.m.v. een zoekfunctie kan er informatie worden gevonden over materialen, behandelingen, onderzoeken, preventieve conservatie en werkzaamheden in de praktijk. Een fijne website om je onderzoek te starten of vragen beantwoord te zien worden.
Ook op Facebook zijn we veel interessante groepen tegengekomen, waar kennis wordt gedeeld en vragen worden gesteld.
Tips voor restauratoren - Facebook
Om te beginnen is natuurlijk onze eigen facebookpagina Tips voor restauratoren de moeite waard om aan te melden. Tips voor restauratoren is opgericht om praktische en theoretische kennis, maar vooral ook ervaringen met elkaar te delen. Simpele tips of kleine uitvindingen die het leven in het atelier makkelijker maken, maar de pagina biedt ook de mogelijkheid om elkaars hulp in te roepen of materialen aan te bieden of aan te raden.
Lockdown Conservation Science – YouTube
Lockdown Conservation Science omvat een korte serie van filmpjes waarin op een leuke en heldere manier de basisconcepten van de conservatiewetenschap worden behandeld voor mensen die in de erfgoed sector werken. Goed voor het ophalen van de basischemie!
The Art of the conservator – Facebook
Deze interessante facebookgroep behandelt alle aspecten van preventieve conservatie en restauratie van internationaal cultureel erfgoed, musea, kunstwerken en artefacten. Relevante en vooral recente artikelen binnen de restauratiewereld zijn hier vaak snel te vinden, maar het platform biedt ook de mogelijkheid om discussies te voeren met restauratoren over de hele wereld.
Getty Conservation Institute - YouTube
Het Getty instituut is natuurlijk ook op YouTube terug te vinden. Informatie over onderzoeksprojecten, tutorial, handigheidjes … noem het maar op, worden hier in korte filmpjes behandeld.
In april dit jaar stond er een werkbezoek gepland bij Studio Vitri te Kerkrade, maar wegens de omstandigheden rondom het Corona virus kon dit helaas niet doorgaan. Niet getreurd - er komt nog een vervolg! Diede Verbiest is alvast bij Studio Vitri geweest om jullie te laten zien wat er allemaal gebeurt daar en heeft voor jullie alvast een voorproefje gemaakt. Zo heeft ze het werk en de restauratie daar bewonderd en er filmpjes van gemaakt zodat jullie mee kunnen genieten.
Bekijk hier een video van het bezoek.
Momenteel zijn zij bezig met diverse glas in lood ramen van de st Petruskerk in Eindhoven. Het betreft drie glas in lood vensters die gerestaureerd worden in het atelier van Paul Thomissen. Welgeteld gaat het om 12 panelen uit het traceerwerk, 78 panelen non figuratief en 48 panelen figuratief, wat het totaal op 138 panelen brengt! Hiervan is een gemaakt door Jean- Baptiste Carpronnier. Binnenkort wordt het werk teruggeplaatst en is het mogelijk om de ramen in de st. Petruskerk te Eindhoven te bewonderen.
In een later stadium dit jaar, onder voorbehoud van het virusbeperkingen, mogen we met een groepje het atelier alsnog bezoeken en is het eventueel mogelijk de restauratie in de kerk te bewonderen. Dit alles met de vakkundige begeleiding van Paul die ons zal voorzien van uitleg over het gehele proces en de restauratie.
De definitieve datum volgt snel, geïnteresseerden kunnen zich alvast aanmelden door een Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..
Het duurt even, maar dan heb je ook wat!
Als eerste Senior-Restaurator van schilderijen mag ik het Keurmerk gaan voeren van het nieuwe onafhankelijke Restauratoren Register. Let wel: dit keurmerk geldt voor 5 jaar. Daarna dien ik dit keurmerk opnieuw te ‘verdienen’. Niet door de registratieprocedure helemaal opnieuw te moeten doen. Maar wel door binnen die 5 jaar een vastgesteld aantal punten te behalen waarmee ik voor een volgend lustrum dat keurmerk mag voeren. De punten kunnen worden behaald door het volgen van lezingen, symposia, NCE-modules of workshops waarmee ik laat zien dat ik mijn vakkennis op peil heb gehouden. De NCE-modules zijn nog in ontwikkeling. Vanaf het moment dat deze in werking treden en concreet worden aangeboden, treedt ook de 5-jaar regeling in werking voor prolongatie van het RR-keurmerk.
Ja, het heeft even geduurd. Dit had tweeërlei oorzaken. De eerste was gelegen in de opstartfase van dit (op)nieuw ontwikkelde register. Het specifieke en ingewikkelde karakter van de verschillende disciplines binnen de restauratie van roerend erfgoed vroeg extra nauwkeurige aandacht. Met name voor de keurende instanties vergde het een nieuw soort voorbereiding op een nieuwe ‘tak van sport’. De tweede oorzaak kwam simpelweg door de coronacrisis. Na enkele malen uitstel van steeds opnieuw geprikte data voor het slotgesprek van de keuringsprocedure, is uiteindelijk gekozen voor een onlinegesprek via Teams.
Eigenlijk was er nog een derde hobbel in het spel, namelijk het feit dat ik een restaurator ben die in de zogenaamde Overgangsregeling valt. De eerste goedgekeurde RR-restaurator, Jazzy de Groot, kon meteen beginnen met het laten zien van een UvA diploma Restauratiekunde. Ik heb zulks niet. Ik heb het vak puur op de werkvloer geleerd, van vader op zoon, van restauratoren in het veld, en door het volgen van diverse beroepsinhoudelijke bijeenkomsten. Ok, ik heb er zo’n 43 jaar opzitten en zie mijzelf als een door en door ervaren restaurator van schilderijen met de extra vaardigheid om alles wat ik heb geleerd goed over te kunnen dragen op de jongere generaties. Daarom ook de ‘titel’ Senior-Restaurator. Maar keiharde ‘bewijzen’ hiervoor zijn lastig aan te tonen aan een examinerende instantie. Het is bijna alsof je je rijbewijs krijgt door aan te tonen dat je theorie-examen goed hebt behaald. Examinatoren zouden bij wijze van spreken minstens een paar weken over je schouder moeten meekijken terwijl je restauraties uitvoert, inclusief een team van leerlingen om je heen. Dit is onuitvoerbaar, laat staan betaalbaar. Het is dus zaak dat de criteria voor toetsing van een (senior) restaurator zonder officiële goedgekeurde opleiding dusdanig zorgvuldig zijn uitgedacht dat een toetsende instelling middels een uitgebreid carrièreverslag, enkele heldere restauratierapporten en een face-to-face slotgesprek toch de overtuiging krijgt dat ze te doen heeft met een vakkundige en ervaren restaurator. Kennelijk heb ik dat goed kunnen overbrengen.
Was het veel werk? Ja en nee. Ja, omdat ik moest graven in de kelders van mijn (computer) geheugen en uit de honderden – zelfs duizenden – offertes en rapporten een 3-tal moest kiezen om in te leveren. Ja, omdat ik in de telefoon moest klimmen om, links en rechts, en van vroeger en van later, (soms al gepensioneerde) collegae te verzoeken om hun referentie. Ook het overzichtelijk en beknopter samenstellen van de duizenden foto’s en honderden filmpjes die ik in mijn bibliotheek heb, vergde best wat tijd en energie. Nee, omdat ik met een gerust hart kon en wilde vertellen over alles wat ik geleerd heb in mijn vak, inclusief het besef dat een restaurator nooit is uitgeleerd. Nee, omdat ik ruim kon aantonen wat ik had bijgedragen – en nog steeds bijdraag – aan mijn beroep met functies, workshops en andere activiteiten.
Zowel de vertegenwoordiger van het keuringsbureau als de beoordelende senior-restaurator voor mijn discipline waren alleszins geruststellend en supporting. Na goedkeuring voor mijn schriftelijke ‘huiswerk’ was er tenslotte het eindgesprek, dat ongeveer een uur á 5 kwartier heeft geduurd. Enkele kritische vragen werden gesteld over het waarom van gebruikte technieken of materialen, als ook over mijn kijk op ethische zaken in de restauratie. En ook op welke wijze ik mijn kennis heb overgedragen aan opvolgers en hoe ik dat nog steeds doe. Het was een relaxte ontmoeting met een ‘onbekende’ fellow collega en een getuige/begeleider van het keurende bureau namens de ERM.
Het is waar, dit vernieuwde en absoluut professioneler opgezette Restauratoren Register is nog maar net ‘in de lucht’. En mede omdat er een langdurig, ingewikkeld, soms onstuimig en daarmee al met al een verwarrend en weinig vertrouwenwekkend verleden aan hangt, loopt het nog niet storm met aanmeldingen. Ik zeg jullie, klaar met dit verleden! Weg ermee! What happened has happened! We staan op de drempel van het derde decennium van de 21ste eeuw en laten we met opgeheven hoofd vooruitkijken. Het vak restauratie is definitief uit de spelonken van geheimzinnigheid gekropen. Laat nu het volle licht erop schijnen. Wees openhartig en durf je te laten zien, als een van de vaklieden die in gezamenlijkheid met mede vaklieden ons cultureel erfgoed een zo lang mogelijke en stralende toekomst gunnen. Ik zeg, aarzel niet langer, heb vertrouwen in jezelf. Ga ervoor, meld je aan!
Erick Douwes
Seniorrestaurator
Harmelen, mei 2020
